vrijdag 26 april 2013

Kwa herini! - Tot ziens!

Twee weken zijn, zeker achteraf bezien, zo voorbij. Juist wanneer je vertrouwd begint te raken in het ziekenhuis en in het huis, je het personeel begint te kennen en zij jou ook en je je steeds beter kunt redden in het Swahili, wordt het alweer tijd om van iedereen afscheid te nemen.
Maar eerst hadden we toch weer een gevuld dagprogramma. Opvallend veel ingrepen vandaag moesten worden verricht vanwege verwaarloosde infectieuze aandoeningen: een vrouw met een infectie van haar arm, waarbij een  deel van de huid inmiddels afgestorven was met daaronder een groot abces; een man met een geïnfecteerde voetzool, ook al langer bestaand; een beklemde liesbreuk van twee weken oud, waarin een geperforeerde darm. Maar meest indrukwekkend was de voet van een jongen, waarin een al lang bestaande infectie, waarbij een groot deel van de huid was verdwenen, onderliggende botten en pezen zichtbaar lagen en evident niet meer vitaal waren. Erik en ik hebben, mede omdat de vader van de jongen niet wilde dat er een onderbeensamputatie zou plaatsvinden, de voorvoet geamputeerd in de hoop dat dit uiteindelijk zal volstaan. Daarmee zou in elk geval de standfunctie van het been behouden blijven.

Na een laatste ronde langs de patiënten vanmiddag hebben we dan ons werk hier voltooid. Al met al kunnen we terugzien op twee vruchtbare  weken, bijzondere kennismakingen en boeiende ervaringen. Morgenvroeg  vertrekken we naar Mwanza, waar we op het vliegtuig stappen naar Nairobi en van daar naar Schiphol. Ik begreep dat de weersverwachting in Nederland niet geweldig is: regenachtig en lage temperaturen. Dat zal wel even wennen zijn in vergelijking met het klimaat hier. Al zitten we hier in het zgn. grote regenseizoen, de temperatuur is fantastisch en regen hebben we weinig gehad. Een regenbui is hier bovendien aangenaam verfrissend.
Vanavond  drinken we een laatste biertje bij de Tumaini-bar tegenover het ziekenhuis en proosten we op een behouden thuisreis. Daarmee eindigt dan ook deze weblog. Ik wil iedereen bedanken die de blog heeft gevolgd en speciaal degenen die hebben gereageerd op mijn dagelijkse berichten. De reacties hebben we allemaal dagelijks bijgehouden en met elkaar gedeeld. Vanwege de matige tot slechte verbinding met name overdag en in de avonduren is het mij dit keer niet gelukt om  veel foto’s bij te voegen, jullie moesten het dus vooral doen met de teksten. Gelukkig was René in de gelegenheid om de tijd te nemen bij zijn weblog illustraties mee te sturen, daarmee heeft hij een goed beeld kunnen schetsen van onze belevenissen. René, dank daarvoor! Jij bent een prima reispartner en verslaggever van onze gezamenlijke ervaringen.
Aan iedereen de hartelijke groeten en tot spoedig ziens!

Alhamisi – Donderdag

Het einde van ons verblijf in Tanzania nadert alweer snel. De dag begon vandaag met een uitstapje naar één van de scholen. De aanleiding hiervan was het project van Henrike en Nicole, die door middel van sponsoracties geld hebben ingezameld voor de schoolkinderen. Vanochtend werd het geld officieel overhandigd aan de penningmeester van de school in bijzijn van een aantal schoolkinderen. Dit geld is bedoeld voor schoolkleding en schriften. Verder werd er ook speelgoed en een groot aantal tandenborstels uitgedeeld. Het werd een prachtige ontmoeting met een aantal ontwapenende kinderen, die het prima vonden dat wij hun dagelijkse routine in de klas kwamen “verstoren”. René en ik hebben daarbij ook een aantal mooie foto’s van de kinderen gemaakt (zie ook de blog van René). Veel scholieren verdrongen zich voor onze camera’s om in uiteenlopende poses op de foto gezet te worden.

Verder hadden we vandaag een goed gevuld en gevarieerd operatieprogramma. Een man die door de lokale “wonder”dokter aan zijn aambeien was “geholpen”, had daar een zeer vernauwde anus aan overgehouden die nauwelijks nog een opening bevatte. Door middel van een zogenaamde verwijdingsplastiek hebben we de normale anatomie toch weer enigszins kunnen herstellen. Ook heb ik een albino opnieuw behandeld voor een steeds terugkerende kwaadaardigheid van de huid (de vorige keer, anderhalf jaar geleden, heb ik ook al eens een dergelijke operatie bij hem gedaan). Vanwege het gebrek aan pigment en door de blootstelling aan zonlicht, hebben albino’s grote kans op het krijgen van huidkanker. Toch is dat niet hun enige bedreiging. Er heerst een bijgeloof dat albino’s onheil brengen. Ook wordt er wel gedacht dat het doden en zelfs het eten van lichaamsdelen van albino’s je bijzondere krachten verschaft. Om deze redenen zijn albino’s hun leven soms niet zeker en leven zij vaak een afgezonderd bestaan, buitengesloten van de gemeenschap.
Omdat we op twee operatiekamers tegelijk konden werken, waren we toch op tijd klaar. Hierdoor hadden Henrike, Nicole, Laura en ik nog tijd om even naar Sengerema te gaan en de markt te bezoeken. Gewapend met een aantal Tanzaniaanse kleden, kitenges en kanga’s, voor de dames en de thuisblijvers keerden we weer voldaan terug naar huis. Voor mij was de markt weer een goede gelegenheid om mijn Swahili te oefenen, terwijl we probeerden af te dingen op de spullen die we kochten.

De afgelopen dagen kreeg ik een aantal reacties naar aanleiding van mijn weblogs, waarin mij en de anderen op het hart gedrukt werd toch vooral naar de dingen te kijken die we wél kunnen doen en positief te blijven. Begrijp me goed, we hebben met z’n allen hier weer een hele goede tijd en we hebben een aantal mooie operaties kunnen verrichten, waarmee we (hoop ik) voor een aantal mensen de kans op een beter bestaan hebben vergroot. Aan de andere kant ben ik mij, net zoals de vorige keer toen ik kennis mocht maken met het leven in Tanzania, er terdege van bewust dat deze vorm van hulpverlening zeer beperkt is. Ook de omstandigheden waarin je functioneel bent, laten aan alle kanten te wensen over, dat weet iedereen die ooit de kans heeft gehad hier te mogen werken. Met mijn blogs heb ik een beeld proberen te geven van de beperkingen in een werk- en leefomgeving als deze, maar ook van de kansen die hier liggen om met de beschikbare middelen effectief te kunnen zijn en de zorg een stukje vooruit te helpen. Mensen als Laura en Niek zijn daar een fantastisch voorbeeld van. Met behulp van het geld van hun stichting, dat zij bijeengebracht hebben met sponsoracties, zetten zij projecten binnen het ziekenhuis op. Ook in de afgelopen twee weken deelden zij met ons hun verfrissende ideeën en plannen voor verbeteringen, onder andere voor de watervoorziening en voor hygiëne-bevorderende maatregelen.  Al met al kun je met al deze ervaringen en verhalen alleen maar met een positief gevoel  terugkijken op deze twee weken.

Nog een laatste dag werken en dan zit het er weer op. Morgen is het een nationale feestdag, waarop de  vereniging van Tanganyika en Zanzibar tot de staat Tanzania wordt gevierd. Desalniettemin zal de operatiekamer voor  ons blijven draaien, dus we kunnen gelukkig op onze laatste dag nog een aantal ingrepen verrichten.

Hopelijk kan ik deze blog nog wel op tijd plaatsen, de internetverbinding is op dit dramatisch slecht (reden waarom jullie gisteren de blogs van René en mij moesten missen).
Jioni njema, hopelijk tot morgen!

Henrike´s blog:

Habari zenu,
Asante sana John, Kelt en Finn voor het helpen bakken van de koekjes,
Asante sana iedereen die koekjes heeft gekocht,
Asante sana iedereen die mij spontaan heeft gedoneerd,

Het was echt TOP om te zien hoe blij de kinderen waren. 70 weeskinderen hebben wij met z’n allen vandaag in nieuwe schoolunifomen gestoken en schriften gegeven ! Hoe geweldig is dat !! Ze hebben zelfs voor mij gezongen, ik werd er ontroerd door.
Het gehele verslag en foto’s kunnen jullie lezen op Rene´s blog

Ik ben zo trots op iedereen die mij hierin gesteund heeft,
Rest mij nog één ding te zeggen ASANTE SANA !!!!  busu Henrike

 

 

 

 

dinsdag 23 april 2013

Elke dag nieuwe uitdagingen


Gisteren haalde ik aan, dat het niet altijd wil vlotten met het werk op de OK en de verpleegafdelingen. Daardoor doe je op een dag soms minder dan je eigenlijk had willen doen. Vandaag was gelukkig weer een dag, waarop ik tevreden terug kan kijken. Behalve het reguliere werk, waaronder een schildklieroperatie, hebben Henrike en ik ook enkele ingrepen gedaan die ik niet had verwacht hier te zullen doen. Sinds enkele dagen ligt op de afdeling een jongeman met een bovenbeensfractuur opgenomen. Gisteren hebben Henrike en ik  in de opslagruimte van de OK alle benodigde onderdelen voor een operatieset bij elkaar gezocht om vandaag een inwendige fixatie met een plaatosteosynthese te kunnen verrichten. Gelukkig vonden we in de allerlaatste set, die we openmaakten, nog een schroevendraaier om de schroeven te kunnen inbrengen, anders had de operatie niet kunnen doorgaan. Bij onze zoektocht door alle sets, dozen, pakketten, vielen  we van de ene verbazing in de andere:  zoveel aan operatiemateriaal lag her en der verspreid, maar zonder enige samenhang van de onderdelen. Met andere woorden: er was wel een hoop (meestal restanten, verstuurd vanuit Europese ziekenhuizen), maar meestal verre van compleet om bruikbaar te zijn en zonder enig systeem opgeborgen en bij elkaar verpakt. Hoe het ook zij, vandaag konden we een fraaie osteosynthese verrichten van de bovenbeensfractuur dankzij het feit dat we alles hadden wat minimaal nodig was voor een dergelijke ingreep.
De andere (voor een algemeen chirurg zoals ik ben) niet-reguliere ingreep betrof het verwijderen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap bij een jonge vrouw, waarbij (zoals dat vaak gebeurt) een bloeding was opgetreden. Voor insiders: de hele ingreep vond plaats met behulp van Ketamine als anestheticum, hetgeen een buikoperatie niet gemakkelijker maakt, maar klaarblijkelijk toch goed te doen is. Ook hierbij nóg een bijzondere ervaring: de patiënte kreeg, naar de gewoonte van het ziekenhuis, het bloed dat uit de buikholte werd verwijderd terug via een infuus, nadat het opgeschepte bloed via een gaasje als filter in een fles werd gegoten en gemengd met citraat ter voorkoming van stolling. Waaruit maar weer blijkt dat het ook eenvoudiger kan dan met een dure cell-saver…
De dagen zijn gevuld, hoewel de toestroom van patiënten minder groot lijkt dan voorheen. Ik schreef dit al in een eerdere blog, mensen kunnen het moeilijker betalen om te worden geopereerd. Om de drempel voor de toegang tot de zorg voor de mensen minder hoog te maken hebben Niek en Laura namens de stichting Vrienden van Sengerema Hospital het mogelijk gemaakt dat patiënten die door ons deze week worden geopereerd, een financiële bijdrage ontvangen van de stichting.
Hoe schrijnend het gebrek aan geld en middelen kan zijn, werd gisteren weer eens geïllustreerd bij een patiënte van mij, die vorige week een buikoperatie had ondergaan. Elke dag ging ik bij de visite bij haar langs en vroeg of zij al had gedronken en gegeten. Elke dag antwoordde zij dan weer dat zij alleen een beetje water had gedronken, maar nog niet had gegeten. Toen zij gisteren wederom dit antwoord gaf en ik nogmaals benadrukte, dat het toch echt belangrijk was dat zij ook rijst, bananen, vis en dergelijke ging eten, riep ik de hulp van Niek, die het Swahili veel beter beheerst dan ik, maar eens in. Na een gesprekje met patiënte wist hij mij te vertellen, dat zij niet at, omdat zij geen geld had om eten te kopen noch familieleden die haar eten zouden kunnen/willen brengen (!). Oeps,.., daar had ik natuurlijk geen rekening mee gehouden. Eten krijgen in een ziekenhuis hier is zeker geen vanzelfsprekendheid, zeker als je geen geld hebt en/of familie om voor je te zorgen. Vandaag hebben we René gevraagd om haar eten van ons te brengen, zodat zij toch wat kan aansterken na haar operatie.
En zo leer ik elke dag weer bij: af en toe wordt je, ook door je Westerse referentiekader, op het verkeerde been gezet. Een inschattingsfout is dan ook snel gemaakt, ook dit hoort bij tropengeneeskunde.
En met deze constatering beëindig ik de blog van vandaag  en geef ik het woord aan Henrike.

Tot blogs!

Henrike’s blog

Hallo iedereen,
Ook deze tweede week zie ik allerlei patiënten voorbij komen:
-   De motorrijder met z’n gebroken bovenbeen, waar we een plaat met schroeven op hebben gezet (het was wel even een uurtje zoeken voordat we de juiste maat schroevendraaier hadden gevonden)
-   Een vrouw met prachtig ingevlochten haren (heeft twee dagen geduurd voordat alle vlechtjes erin zaten, vertelde ze) waarvan een deel schildklier hebben verwijderd
-   Het kleine huilende jongetje met twee klompvoetjes (gelukkig werd hij stil in de armen van lieve OK assistente Jamila en een meegebrachte ballon van mij)
-   De o zo zielige jonge vrouw van 24 jaar met een baby van een paar weken, verlaten door haar man. Ze heeft ernstige brandwonden in haar hals/bovenlichaam en linkerarm met flinke vergroeiingen waardoor haar mond niet meer dicht en haar hoofd niet meer omhoog. Daar wordt ik echt stil van. Ook al kunnen we maar een klein deel doen, gelukkig kan ze haar mond dicht doen na de OK en haar hoofd iets meer omhoog.
 Het meisje van 13 met een prachtige glimmende roze jurk. Maar onder de rok zie je een onderbeen dat bijna 90 graden op het bovenbeen staat. Niet te geloven gewoon. Toen ik haar voor het eerst zag (vorige week maandag, onze eerste dag, stonden de tranen in mijn ogen). Na de OK is haar been weliswaar een stukje verkort maar het staat recht!! Door de meegebrachte zaag, boor en steriele K pen duurt de OK maar een uurtje, daar heeft zij 13 jaar op moeten wachten !!!
-   Een magere zieke vrouw met een dikke bolle buik, waarvan de darm in zichzelf is geschoven en vast zit. Een deel konden we er weer uit krijgen, maar een deel darm moesten we toch verwijderen.
-   Het kleine jongetje met een liesbreuk, die daktari Toni geopereerd heeft met een schaar bijna net zo groot als het jongetje zelf.
-   De  vrouw met een schildklier zo groot als een sinaasappel. Zelfs met mijn paar woorden Swahili heb ik kunnen “kletsen “ met haar dochter en kleinzoon genaamd Gerard. (maar dan met een soort Frans accent )
Zo kan ik nog wel even doorgaan,
Maar ik hoop dat we in deze korte tijd wat voor deze mensen hebben kunnen betekenen.Voor sommigen is het lichamelijk beter maken, voor anderen hun leven / levensomstandigheden (ten gevolge van de OK) beter maken!

 

 

 

 

maandag 22 april 2013

Wiki nbili

Na een weekend met zijn allen ontspannen zijn we met goede moed begonnen aan de tweede week in Sengerema Hospital. De  dag begon alleen met vallen en opstaan. De eerste operatie, de verwijdering van een vergrote schildklier bij een 57-jarige vrouw, moest ik voortijdig afbreken omdat ze ernstige bloeddrukdalingen ontwikkelde en een geleidingsstoornis van het hart. Daarna kwam de zaak c.q. het geplande operatie-dagprogramma maar traag weer op gang; terwijl Erik nog enkele klompvoetjes op het programma had, kon ik lange tijd niet verder op de andere operatiekamer en moest in lijdzaamheid wachten op personele versterking voor het opstarten van de tweede kamer. Voordat de trein eenmaal goed op gang was, was de dag alweer voor een groot deel verstreken. Gelukkig werd de dag voor mij toch weer goedgemaakt door een operatie bij een patiënte met een obstructie van darm. Bij openen van de buik bleek sprake van een zgn. invaginatie van de dunne darm, een aandoening waarbij het einde van de dunne darm (als een soort telescoop) in zichzelf geschoven is. Deze aandoening komt hier vaker voor, in Nederland heb ik dit bij volwassenen zelf nog nooit gezien, een buitenkansje dus… Uiteindelijk toch nog aardig geopereerd dus.

Ook dit is een aspect van tropengeneeskunde: het is niet verstandig je ambities al te hoog te leggen voor wat betreft het operatieprogramma dat je op een dag kan voltooien. Het begin van de dag verloopt sowieso veel geleidelijker dan wij gewend zijn. Wanneer wij om 8 uur ons melden op het operatiekamercomplex, heb je grote kans dat er nog geen bedrijvigheid te bekennen is behoudens het schoonmaken van de vloeren van de OK. Aan de andere kant, het is wel aanbevelenswaardig om je neus te laten zien en het OK-personeel opmerkzaam te maken op het feit dat jij wilt beginnen met het dagprogramma, anders loop je het risico dat iedereen op elkaar wacht totdat de ander het initiatief neemt om de eerste patiënt te bestellen. Voor het overige is geduld een eigenschap die je hier steeds beter ontwikkelt. In vertrouwen dat het uiteindelijk wel goed zal komen, kun je beter rustig afwachten tot je verder kan met je dagprogramma. Groot voordeel hier: men houdt niet strikt vast aan het tijdstip, dat het einde van de werkdag inluidt. Vanavond hebben we tot na 6 uur kunnen opereren zonder dat het personeel hierover heeft geklaagd. Men is bereid om het geplande programma te voltooien, ondanks eventueel oponthoud eerder op de dag.

Vanavond waren we te gast bij Ida, medewerkster van de OK en inmiddels een goede bekende van ons én van het Slingeland Ziekenhuis, sinds zij in het Slingeland is geopereerd nu bijna 2 jaar geleden. Zij had heerlijk voor ons gekookt en wij hebben een gezellige  avond bij haar beleefd.

Nog moe van het weekeinde in Serengeti ligt iedereen vanavond weer vroeg op bed. René heeft ieder van ons gevraagd om met twee woorden deze twee weken te typeren, hij wil dit dan gebruiken voor zijn weblog. Ikzelf ben er nog niet helemaal uit, teveel tegenstrijdige kwalificaties dringen zich op: dankbaarheid, organisatiegebrek, levenskans, druppel-op-gloeiende-plaat, betrokkenheid, rommelig, kleine-maar-gestage-veranderingen, kennisgebrek, enz…. Jullie lezen op zijn blog wel welke woorden er bij mij uitspringen. Ik zal er nog eens een nachtje over slapen…

Usiku njema, kesho!

vrijdag 19 april 2013

Eerst Mwanza, dan de Serengeti

Ondanks eerdere berichtgeving dan toch nog een klein blogje van mij.
Nadat vandaag een operatieprogramma is afgewerkt, is het dan nu weekend voor de hele groep en hebben we ons verplaatst naar Mwanza, hotel Ryan's Bay.
Erik en Rene zijn vanochtend vooruit gegaan, omdat Erik nog een aantal eigen zaken moest regelen.
De rest is met een soort van samba-bus naar Mwanza gereist. Dat is een ervaring op zich: een bont geschilderde bus, van binnen versierd met bladslingers in de chauffeurs-seat en de klanken van vrolijke, opzwepende Afrikaanse muziek, die zich een weg zoekt over de dirt-road, een hobbelig zandpad, naar Mwanza. Bontgekleurde mensen in de bus, die eenden en kippen meenemen en zeer bereid zijn om een plekje voor je vrij te maken.
Voor de veerboot moesten we een uurtje wachten bij de aanmeerplaats, maar dat was ook geen straf. Er zijn daar allerlei kleine tentjes waar je kan eten en drinken en rustig alle mensen kan bekijken die daar rondhangen en voorbijkomen. Niek kent een jongen daar die chipsie-mayai verkoopt, gebakken aardappeltjes met ei en geitenvlees. Bij hem hebben we lekker wat gegeten en gedronken. Henrike en ik hebben nog wat leuke foto's gemaakt van kleine kindjes en hun trotse ouders. Daarna hebben we een mooie overtocht gemaakt over het Victoriameer terwijl de zon onderging, de hemel prachtige kleuren aannam en het ook nog eens weerlichtte door het onweer enkele kilometers verderop.
Vanavond ga ik eerst genieten van een heerlijke douche in het hotel, daarna maar eens vroeg naar bed: morgen immers vroeg op om op tijd in de Serengeti aan te komen.

Goed weekend allemaal!

Gezondheidszorg in Tanzania

Nadat we in het begin van de week  vol aan de slag zijn gegaan, begon de dag vandaag aanvankelijk wat slapjes. Enkele patienten waren niet komen opdagen of hadden het verschuldigde bedrag aan het ziekenhuis nog niet betaald en konden dus nog niet worden opgenomen. Ook het OK-programma voor de komende dagen is nog geenszins gevuld. Deze situatie kenden wij, en met name Erik, nog niet, reden genoeg om eens te informeren hoe dat kan.
Van Marie Jose en enkele anderen kregen wij enkele verklaringen voor het feit dat de toestroom naar het Sengerema Hospital minder groot is momenteel dan voorheen.
De eerste verklaring wordt gevonden in het feit dat de oogsttijd nog moet beginnen. In deze periode, de tijd voordat men geoogst heeft en zijn oogst kan verkopen, hebben veel mensen te weinig geld om een ziekenhuisopname te betalen.
Daarbij komt, dat tot voor kort het ziekenhuis dermate weinig middelen had dat men er vaak niet geholpen kon worden. Dit kan de reputatie van het ziekenhuis in de regio hebben geschaad en bij de bevolking de indruk hebben gewekt dat men voor een behandeling niet (meer) een beroep kon doen op het ziekenhuis.
Last but not least: de overheid heeft verordend dat in het kader van het gezondheidsbeleid iedereen onder de  5 jaar, alle ouderen boven de 60 jaar en alle zwangere vrouwen gratis gezondheidszorg moeten krijgen in de ziekenhuizen. Helaas heeft de regering verzuimd om de daarbij behorende subsidiering van de ziekenhuizen om de zorg van deze bevolkingsgroepente bekostigen, te regelen. Ziekenhuizen zien zich daardoor geconfronteerd met grote patientengroepen waarover zij geen vergoeding ontvangen. Daardoor zijn de prijzen van de behandelingen van de resterende patientengroepen gestegen. Er is geen algemeen gezondheidsverzekeringstelsel, dus mensen moeten hun zorg zelf betalen. Bij stijging van de prijzen wordt dit voor veel mensen problematisch. (Om een indruk te geven: een operatie inclusief opname en verpleegkundige zorg kost omgerekend ongeveer 30 tot 50 euro(!)).
Al met al lijkt de toestroom van patienten naar het ziekenhuis daardoor minder groot dan voorheen (komt dit bekend voor....?!). Mensen zijn minder goed in staat de kosten voor hun gezondheidszorg op te brengen en gaan daardoor pas (veel) later naar de dokter of het ziekenhuis. Voor wie nog steeds vindt dat hij teveel betaalt aan gezondheidszorgpremies: bedenk dat de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de zorg in grote delen van de wereld niet beter is geregeld dan hier in Tanzania.

Desondanks hebben we toch de dag weer volgemaakt. aan het eind van de dag hebben we een jonge vrouw behandeld met brandwonden. Enige tijd geleden al is zij betrokken geweest bij een ontploffing van een gastoestel. Daarbij heeft zij ernstige brandwonden van met name haar hals, borst en beide handen opgelopen. Als gevolg van het laatste mist zij aan beide handen enkele vingers. Ten gevolge van de brandwonden in de hals en op de borst, welke inmiddels hebben geleid tot ernstige littekenvorming in het verbrandingsgebied, kan zij haar hoofd niet meer opheffen en trekt de onderlip omlaag zodat zij haar mond nauwelijks kan sluiten. Tragische bijkomstigheid is dat zij door haar man en familie is verlaten vanwege haar ernstige verminkingen en nu alleen de zorg moet opbrengen voor haar kindje van enkele maanden oud.
Wij hebben de littekens in het hals gebied "weggeschaaft"  zodat de huid weer dunner en soepeler wordt en daarop een huidtransplantaat aangelegd. Zij kan nu haar hoofd weer rechtop houden en ook haar onderlip wat beter bewegen. Er zullen zeker nog enkele operaties moeten volgen om de rest van de brandwonden en de gevolgen daarvan te behandelen. Het is echter de vraag wie dat gaat doen en wanneer?

Vanavond heeft Nelia heerlijke spaghetti voor ons klaargemaakt. De maaltijd hebben we zoals gebruikelijk bij kaarslicht genuttigd, aangezien de stroom weer was uitgevallen.
Morgen gaan we het weekend in: eerst naar Mwanza, naar hotel Ryan's Bay, vervolgens op zaterdagochtend op naar de Serengeti! Ik hoop jullie weer te kunnen verblijden met mooie foto's van dit prachtige natuurpark, dat de afmetingen heeft van Nederland en Belgie samen.

Ik weet niet zeker of ik vanuit de Serengeti in staat zal zijn een weblog op te sturen. In dat geval zal deze blog volgende week weer vervolg worden.

Baadai!

P.S.: Henrike vult deze keer weer aan met haar eigen blog, zie onderstaand

Henrike , 17 april

Daar is ze weer,
Vanmorgen in m’n uppie naar de kerk gewandeld en heerlijk op een steen geluisterd naar het koor, prachtig en zo rustgevend (en dat begint al om 6 uur). De deuren stonden open en ik kon volop meegenieten.
Na het ontbijtje (toast met ei) aan de slag op de OK. Zo langzamerhand begin ik het een beetje te begrijpen hoe alles werkt. Het verbaast me hoe ze alle instrumenten met een nagelborsteltje (ja Anja, een nieuwe van de Hema) schoonmaken en weer in no time alles in een groene doek wikkelen en steriliseren.  Elisabeth doet dit al zingend! Met  Shelembi is het net als thuis, “ruzie” maken wie de volgende OK mag “innen”. Shelembi is een prachtige donkere vent met het gele zonnebloemen mutsje op (thanks Monique). Ik had toch een dobbelsteen mee moeten nemen.
Met Ton  vandaag een buikoperatie gedaan, met Erik een klompvoetcorrectie en met Marie-José een thiersch plastiek bij een kindje na brandwonden. Zeer afwisselend vandaag.
 
18 april
Sorry na de whisky vielen m’n ogen gisteren dicht, niet meer aan het vervolg van dit blog toe gekomen
Inmiddels is er alweer een nieuwe dag voorbij, we hebben net genoten van een heerlijk bord spagetti van Nelia, mmmmm ! Smaakt extra lekker na een lunch van 2 koekjes en een glaasje water. Nu zitten we gezellig bij elkaar met kaarslicht de prachtige foto’s van Rene te bewonderen met geweldige muziek op de phone, iedereen zingt of neuriet mee.
Waar ik me toch over blijf verbazen op de OK:
-          Zo sta je met 10 man op de OK en tel later zie je niemand meer
-          Het scherpe lepelset heet scoop set
-          Sets waar alleen maar hetzelfde opzit, bv setje met 5 bone nibbler, of 10 osteotomen
-          Overal liggen telefoontjes aan een oplader met heerlijke afrikaanse/amerikaanse muziek
-          Desinfecteren doe je met spiritus
-          Een klem in een kokertje is de verbinding tussen steriel en onsteriel
-          Hiermee pak je gazen uit een grote gazen ton of 1 instrument uit een bone nibbler setje
-          Kapot geslagen ampullen blijven gewoon liggen
-          Armen van de patiënt liggen niet op een armplankje maar “hangen “gewoon naast de tafel
-          Diathermie snoer wordt ingepakt in een katoenen hoesje en afgebonden met een touwtje uit een spiritusbak
-          De plaat wordt ….tig keer gebruikt en het lampje springt gewoon op groen
-          Instrumenten worden schoongemaakt met een nagelborsteltje
-          Vliegenmepper ligt gewoon op de OK
-          Aan het eind van de dag puilt de ton voor de vuile was echt uit z’n voegen
-          Schoonmaken doe je niet na de OK, maar pas de volgende morgen
-          Straaltjes zweet voel je over je rug naar beneden lopen, maar staat de airco aan dan bevries je zowat
-          Kindjes geven geen kik
-          Ik blijf opruimen, maar in no time is het weer een chaos
-          De mensen zijn super aardig !!!
-          Shelembi blijft mijn favoriet, Isiah de knapste.
 
Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar ik ben aan de beurt om te douchen. Tjee nog 1 dag en dan zit de eerste week er al weer op! Bahati mbaya

Everybody till next time, liefs Henrike

donderdag 18 april 2013

Siku kama kawaida - Een gewone dag


We zijn inmiddels een aantal dagen met elkaar op reis en trekken zo  ongeveer dag en nacht met elkaar op. Thuis lijkt het een soort van vervangend-gezinsleven; we eten samen, drinken samen, verhalen en ervaringen worden uitgewisseld en iedereen heeft daarin zijn/haar eigen rol.

Erik is min of meer onze gastheer, degene die  de omgeving, de taal en de mensen kent en ons daarin wil introduceren. Hij lijkt ook iedereen te kennen en vooral: iedereen lijkt ook hem te (her)kennen.
René fungeert  als de gezinsmanager, hij beheert de pot, zorgt voor de boodschappen en springt bij waar  nodig. In deze rol heeft hij ook de meeste vrijheid om het leven van alledag in een Tanzaniaans ziekenhuis te observeren en dit vast te leggen met de fotocamera. Gisteren heeft hij zijn leven in de waagschaal gelegd door na boodschappen gedaan te hebben in Sengerema, zich thuis te laten brengen achterop een motorfiets-taxi, beladen met tassen.

Henrike en Nicole staan in de groep inmiddels bekend als Jut en Jul. Zij delen een kamer en lijken zo ongeveer onafscheidelijk van elkaar. Daarbij hebben ze samen de grootste lol en produceren ook het meeste geluid in ons tijdelijk gezin. Terwijl ik dit schrijf zijn ze in de badkamer aan het douchen en klinkt de ene na de andere schaterlach door het huis. Onbevangen beleven ze de ene na de andere nieuwe ervaring in het ziekenhuis, welke ze dan weer enthousiast delen met de rest.

En dan Laura en Niek: de twee jonge dokters, die de ambitie hebben hier een leven op te bouwen en zeer betrokken zijn bij het ziekenhuis. Zij zijn samen met enkele anderen de motor achter de stichting Vrienden van Sengerema, die met gedoneerd geld projecten binnen het ziekenhuis financiert.

En ikzelf? Ik ben vooral blij weer terug te zijn op deze plek met goede herinneringen, bekenden van hier weer te zien en mij wederom te verbazen over een wereld die zo anders is dan de onze.

Er wordt prima voor ons gezorgd door Faidha, zij heeft de eerste dagen voor ons gekookt en onze kleren gewassen. Vanaf morgen zal Nelia het huishouden overnemen, vandaag kwam ze ons al even begroeten.

Nog even een kleine weergave van de badkamerfaciliteiten bij ons in huis: Dagelijks wordt er uiteraard gedoucht. De badkamer kent echter geen warm-watervoorziening. De douchebeurt begint daarom met het koken van water in een fluitketel; dan met de ketel naar de badkamer en het hete water mengen met koud water in een plastic teil; vervolgens in hurkzit in de badkuip en met een litermaat jezelf overgieten met het warme water. Het hele ritueel duurt inclusief inzepen nog geen 5 minuten en kost hooguit 10 liter water. Zeer milieuvriendelijk en tijd-efficiënt dus!

Het is inmiddels middernacht, wanneer ik deze weblog aan het uploaden ben. Tijd om te gaan slapen.
Usiku njema!

P.S.: aan Jiska: de badkamerfoto bij kaarslicht moet nog even wachten...